SUMMARY
Dabrowski Grzegorz, Skrajda Marta. Nasiona szalwii hiszpanskiej (Salvia hispanica L.) jako zródlo skladników wykazujacych dobroczynny wplyw na ludzki organizm = Chia seeds (Salvia hispanica L.) as a source of ingredients with beneficial influence on human organism. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):337-350. ISSN 2391-8306. DOI10.5281/zenodo.30929http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.30929http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%289%29%3A337-350https://pbn.nauka.gov.pl/works/624246Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja.Specyfika i zawartosc merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie.Zgodnie z informacja MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., ze w roku 2014 nie bedzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r.The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014).© The Author (s) 2015;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 25.08.2015. Revised 05.09.2015. Accepted: 12.09.2015. NASIONA SZALWII HISZPANSKIEJ (SALVIA HISPANICA L.) JAKO ZRÓDLO SKLADNIKÓW WYKAZUJACYCH DOBROCZYNNY WPLYW NA LUDZKI ORGANIZM Chia seeds (Salvia hispanica L.) as a source of ingredients with beneficial influence on human organism Grzegorz Dabrowski, Marta Skrajda Katedra Przetwórstwa i Chemii Surowców RoslinnychWydzial Nauki o Zywnosci, Uniwersytet Warminsko-Mazurski w Olsztynie Uniwersytet Warminsko-Mazurski w OlsztynieKatedra Przetwórstwa i Chemii Surowców RoslinnychPl. Cieszynski 1, 10-726 Olsztyne-mail: grzegorz.dabrowski@uwm.edu.pl AbstraktNasiona szalwii hiszpanskiej byly jednym z najwazniejszych zródel pozywienia cywilizacji srodkowoamerykanskich z czasów przedkolumbijskich. Z zywieniowego punktu widzenia bardzo interesujacy jest ich sklad chemiczny. Zawieraja one duze ilosci polienowych kwasów tluszczowych. Najbardziej wartosciowy jest kwas a-linolenowy, który ma miedzy innymi zdolnosc zapobiegania chorobie wiencowej i cukrzycy. Obecnosc kwasów fenolowych, tokoferoli i flawonoidów pomaga zapewnic stabilnosc oksydacyjna tluszczu z nasion szalwii. Zawieraja one duze ilosci frakcji blonnika pokarmowego. Zawartosc nierozpuszczalnej frakcji blonnika jest od 4 do 5 razy wyzsza niz frakcji nierozpuszczalnej. Stosunek ten jest korzystny i moze odgrywac role przy obnizaniu poziomu cholesterolu we krwi. Frakcja bialkowa nasion szalwii zawiera duze ilosci aminokwasów egzogennych i moze byc zródlem bioaktywnych peptydów.Slowa kluczowe: Salvia hispanica L., polienowe kwasy tluszczowe, wlókno pokarmowe, przeciwutleniacze, bialka. AbstractChia (Salvia hispanica L.) seeds were one of the most important sources of food for Central American civilizations in pre-Columbian times. The chemical composition of chia seeds is very interesting from nutritional point of view. It contains large amounts of polyunsaturated fatty acids. Most valuable is a-linoleic acid that can be helpful in between in coronary heart disease or diabetes prevention. The presence of phenolic acids, tocopherols and flavonoids helps to provide oxidative stability of oil from chia seeds. Chia seeds contain large amounts of dietary fiber. Content of insoluble fraction of dietary fiber is 4-5 times higher than soluble. It is good proportion and it can be helpful in lowering cholesterol content in blood. Protein fraction of chia contains high content of exogenous amino acids and can be potential source of bioactive peptides. Key words: Salvia hispanica L., polyunsaturated fatty acids, dietary fiber, antioxidants, proteins.