SUMMARY
The twisting paths of the sufis – the Turkic-Balkan motifs in the sufi ‘tariqa’ concept in selected examples of contemporary literary works The first part of this paper summarises how Sufi brotherhoods formed in the Balkans with some references to their Turkic-Ottoman sources. Islamic mystical movements constituted part of the Islamisation initiatives in the territories occupied by the Ottoman Empire: mystical teaching was apparently more successful among the local people than conservative Islam. Crypto-Christianism was a typical phenomenon among converted Slavs. Orders using the language of symbolic tales (like the Bektashi) involved some Christian rites. The orders which proved most popular were the Mevlevi, Naqshbandi, Chalwati and Bektashi, which are still active in some parts of the Balkans. Their role also reconciled the national thought of newly forming national identities in the Balkans. In the novels Death and the Dervish by Meša Selimovic and Konak by Camil Sijaric, the mystical idea of the Arab tariqa (tarika), i.e. „path,” meets the modern literary concepts of fate and the search for truth and sense of life. The paper constitutes an attempt to present how these two aesthetics have been unwoven into modern literary texts. Krete drogi sufich. Turecko-balkanskie watki sufickiej koncepcji „drogi” we wspólczesnej odslonie (na wybranych przykladach literackich) Tekst jest próba przyblizenia mistycznej koncepcji drogi tarika i jej realizacji przez rózne bractwa sufickie (m.in. bektaszytów, mewlewitów, malamitów, chalwetytów, nakszbandytów), które z Anatolii rozprzestrzenily sie na Balkany. Praca odwoluje sie do znanych postaci derwiszy, zarówno tych z epoki literatury swietych podbojów islamu, jak i tych wykreowanych postaci zasluzonych derwiszy noszacych cechy chrzescijanskich „swietych”. W czesci analitycznej tekst podejmuje interpretacje wspólczesnych literackich kreacji ascetów i mistyków oraz realizowania przez nich koncepcji „drogi”. Sluzy temu analiza poszczególnych watków z powiesci Mešy Selimovicia Derwisz i smierc i Sijaricia Camila Ja, eunuch. Calosc jest próba przyjrzenia sie na wybranych przykladach, jak i czy wspólczesna literatura poludniowoslowianska splata koncepcje literacka z filozofia mistycyzmu balkanskiego, tworzac oryginalne, autorskie odslony.