SUMMARY
A struggle in the peripheries: a few remarks on devolution in the UKThe paper looks at the major issues underlying devolution in the United Kingdom, i.e. a process whereby the historically diverse areas and regions constituting the seemingly uniform state have been slowly striving for independence, along with the formation of local, regional and even national identities. Hinging on the idea of ‘multicultural citizenship’, the paper seeks to analyse the ongoing public discourse centered on the gradual transfer of centralized London-based power to local and regional bodies across the UK. This discourse forms the pivotal background of devolution, overtly pointing to the idea of the so-called ‘new opening’ of the entire British political scene, clearly promoting the notion of strengthening the position of Scotland, Wales, Northern Ireland, and English regions as increasingly autonomous geographical and cultural areas as part of a weakening monolith by the name of the United Kingdom. Resting almost entirely on historic tensions between British identity and Scottish identity, it is made clear that the Scottish public debate has basically neglected the issues of the assimilation of its cultural minorities with the ‘post-devolution’ reality. The devolution discourse stems from the rancorous debates and polemics which have taken place throughout the three hundred years of the Scottish and English Union, covering several social and political contexts, including the growing demands voiced by the SNP. Indeed, it has a major impact on the formation of Scots’ national distinctiveness alongside Scotland’s gradual emergence as a separate part of the British Isles. Walka na peryferiach: kilka uwag na temat procesu dewolucji w Wielkiej BrytaniiArtykul omawia glówne zagadnienia lezace u podstaw procesu dewolucyjnego w Zjednoczonym Królestwie, tj. stopniowego uniezalezniania sie historycznych krain – regionów wspóltworzacych to pozornie jednolite panstwo, oraz tworzenie sie w tym procesie tozsamosci lokalnych, regionalnych, a nawet narodowych. Bazujac na pojeciu „obywatelstwa wielokulturowego”, dokonano analizy podjetego w tym panstwie ozywionego dyskursu publicznego w kwestiach zwiazanych ze stopniowym przekazywaniem wladzy skupionej centralnie – w Londynie – instytucjom lokalnym i regionalnym. Dyskurs ten stanowi istotne zaplecze procesu dewolucji, wyraznie wskazujac na idee tzw. „nowego otwarcia” calej brytyjskiej sceny politycznej, jednoznacznie promujac umacnianie pozycji Szkocji, Walii i Irlandii Pólnocnej oraz angielskich regionów jako niezaleznych obszarów geograficzno-kulturowych w ramach slabnacego monolitu panstwowego Zjednoczonego Królestwa. Dyskurs dewolucyjny ma swe zródla w burzliwych debatach i polemikach toczacych sie w ciagu trzystu lat istnienia unii angielsko-szkockiej. Obejmuje wiele srodowisk spolecznych i politycznych, w tym rosnaca w sile Szkocka Partie Narodowa (SNP) i ma istotny wplyw na ksztaltowanie sie poczucia narodowej odrebnosci Szkotów oraz stopniowego umacniania pozycji tego „regionu – obszaru – kraju” na Wyspach Brytyjskich. Artykul przybliza istote dazen odsrodkowych na przykladzie Szkocji, której coraz bardziej wyraziste dazenia niepodleglosciowe – ich apogeum jest zaplanowane na wrzesien referendum niepodleglosciowe – oznaczac beda istotne zmiany konstytucyjne, stanowiac powazne wyzwanie dla spójnosci calego Zjednoczonego Królestwa. W ten sposób uwidacznia sie istotny z punktu widzenia spójnosci kulturowej problem przyszlosci tego panstwa w obliczu mozliwych dalszych zmian terytorialnych.