SUMMARY
Sowa Magdalena, Smuczynski Wojciech, Tarkowski Michal, Wójcik Kamil, Kochanski Bartosz. Analiza wybranych czynników ryzyka raka piersi – przeglad pismiennictwa = Analysis of the selected risk factors for breast cancer – literature review. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(4):245-250. ISSN 2391-8306. DOI: 10.5281/zenodo.16868http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%284%29%3A245-250https://pbn.nauka.gov.pl/works/554865http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.16868Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja.Specyfika i zawartosc merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie.Zgodnie z informacja MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., ze w roku 2014 nie bedzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r.The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014).© The Author (s) 2015;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 15.02.2015. Revised 27.03.2015. Accepted: 10.04.2015. Analiza wybranych czynników ryzyka raka piersi – przeglad pismiennictwaAnalysis of the selected risk factors for breast cancer – literature review Magdalena Sowa1, Wojciech Smuczynski1, Michal Tarkowski2, Kamil Wójcik2, Bartosz Kochanski3 1Katedra i Zaklad Laseroterapii i Fizjoterapii, Uniwersytet Mikolaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy2Wojewódzka Stacja Pogotowia ratunkowego w Bydgoszczy3Katedra i Klinika Rehabilitacji, Uniwersytet Mikolaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy Adres do korespondencji:mgr Magdalena SowaKatedra i Zaklad Laseroterapii i Fizjoterapii Uniwersytet Mikolaja Kopernika w ToruniuCollegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczyul. Marii Sklodowskiej-Curie 985–094 Bydgoszcze–mail magdalena.sowa@cm.umk.pltel.: 690 005 469 Streszczenie Wprowadzenie: Rak piersi jest najczesciej wystepujacym nowotworem u kobiet w Polsce i na swiecie. Mimo rozwoju medycyny, licznych programów profilaktycznych i niewatpliwej poprawy wyników leczenia, liczba zachorowan stale rosnie. Z tego powodu, rak piersi stanowi on wazny problem medyczny i spoleczny.Cel pracy: Celem pracy byla analiza wybranych czynników ryzyka zachorowania na raka piersi.Skrócony opis stanu wiedzy: Rak piersi jest choroba wieloczynnikowa. Badania naukowe wskazuja na istnienie wielu czynników ryzyka, które w sposób posredni lub bezposredni przyczyniaja sie do zapoczatkowania procesu nowotworzenia w obrebie gruczolu piersiowego. Zmiany nowotworowe pojawiaja sie u osób genetycznie predysponowanych, narazonych jednoczesnie na dzialanie czynników srodowiskowych, uszkadzajacych DNA (karcinogenów). Wiekszosc z nich ma zwiazek z niezdrowym stylem zycia.Podsumowanie: Z uwagi na fakt, iz wiekszosc czynników ryzyka zachorowania na raka gruczolu piersiowego ma charakter modyfikowalny, ich popularyzacja wsród kobiet w istotny sposób moze przyczynic sie do zmniejszenia liczby zachorowan i zgonów. Wspólczesna onkologia kladzie duzy nacisk na oszacowanie indywidualnego ryzyka kancerogenezy, wylonienie kobiet znajdujacych sie w grupie podwyzszonego ryzyka oraz wdrozenie wsród nich metod profilaktyki pierwotnej. W pracy, poslugujac sie metoda analizy pismiennictwa przedstawiono najwazniejsze czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi. Slowa kluczowe: rak piersi, czynniki ryzyka. Abstract Introduction: Breast cancer is the most commonly occurring tumour in women in Poland and in the world. Despite the development of medicine, many prevention programs and undeniable improvement of the treatment results, the number of cases is still increasing. Therefore, the breast cancer comprises an important medical and social problem.Purpose of the study: Purpose of this study was the analysis of selected risk factors for breast cancer.Brief description of the state of knowledge: Breast cancer is a multifactor disease. The scientific studies indicate the existence of many risk factors, which indirectly or directly contribute to the starting of carcinogenesis process within the mammary gland. The cancerous changes occur in genetically predisposed persons who are simultaneously exposed to environmental factors that damage DNA (carcinogens). Most of these are associated with the unhealthy lifestyle.Summary: Due to the fact that most of the risk factors for mammary gland cancer have modifiable character, their popularization among women may significantly contribute to reducing the number of cases and deaths. Modern oncology puts a great emphasis on the estimation of individual risk of carcinogenesis, the selection of women belonging to the high risk group and implementing the methods of primary prevention. In this work, the most important risk factors for breast cancer have been presented using the method of literature review. Keywords: breast cancer, risk factor.