SUMMARY
The paper presents the results of geological and landscape studies in the Wojcieszów area (the Kaczawskie Mountains), which include investigation, inventory, documentation and a fi rst of its kind evaluation of its geotourism objects. This area has high values of the natural environment and a rich geodiversity associated with a complicated geological structure (the Kaczawa unit, the metamorphic Kaczawa Complex). Some of the anthropogenic activities (mining), which have revealed interesting fragments of the geological structure, have also infl uenced the increase of geotourism attractions in this area. The area is one of the best examples of the region in the Sudetes, where economic considerations predominate over the protection of the natural environment. Since the 16th century, the crystalline Wojcieszów limestone was mined in numerous quarries (e.g. Silesia, Gruszka, Polom, and Milek). In the limestone, intensive karst processes occurred mainly in the Paleogene (numerous caves and speleothems). As a result of economic activity, some of the caves had been permanently destroyed and the former “Polom” nature reserve was liquidated in the late 1970s. Currently, the only nature reserve is the “Góra Milek in Wojcieszów”. The area around Wojcieszów is rich in numerous quarries, where other construction materials were obtained (e.g. phyllites, greenschists, and metarhyodacites). Since the 12th to 20th centuries, copper ore was also exploited (adits and shafts) in the Zelezniak massif (east of Wojcieszów in the Radzimowice area). In the 20th century, uranium ore was mined at t Chmielarz Hill adit. Recently, the Cambrian limestones (Polom) and Quaternary deposits (Okrajnik, Stara Krasnica) have been exploited. Paradoxically, economic activity, which caused destruction of some protected objects, has also enriched the geodiversity the Wojcieszów region. The results of the evaluation proved the signifififi cant geotouristic potential of the studied area. The most attractive geosites around Wojcieszów demonstrate typical lithologies of the Kaczawa Succession and depict the pre-Variscan geological evolution of the area.//W artykule przedstawiono wyniki badan geologicznych i krajobrazowych rejonu Wojcieszowa (Góry Kaczawskie), które obejmowaly inwentaryzacje, dokumentacje i pierwsza waloryzacje jego obiektów geoturystycznych. Obszar ten jest cenny pod wzgledem przyrodniczym oraz charakteryzuje sie bogata georóznorodnoscia, zwiazana ze skomplikowana budowa geologiczna (metamorfi k kaczawski, kompleks kaczawski). Na wzrost walorów geoturystycznych tego obszaru wplynely tez niektóre dzialania antropogeniczne (górnictwo), które odslonily ciekawe fragmenty budowy geologicznej. Okolice Wojcieszowa stanowia jeden z najlepszych w Sudetach przykladów regionu, w którym wzgledy gospodarcze przewazaja nad ochrona przyrody. Juz w XVI wieku zaczeto w okolicy wydobywac wapien krystaliczny zwany wojcieszowskim, odsloniety w licznych kamieniolomach (np. Silesia, Gruszka, Polom, Milek). W wapieniach krystalicznych mialy miejsce intensywne procesy krasowe, które zachodzily glównie w paleogenie (bardzo liczne jaskinie, szata naciekowa). Na skutek dzialalnosci gospodarczej czesc jaskin zostala bezpowrotnie zniszczona, a dawny rezerwat przyrody „Góra Polom” zostal zlikwidowany pod koniec lat 70. Obecnie jedynym rezerwatem jest „Góra Milek w Wojcieszowie”. W okolicach Wojcieszowa wystepuja liczne lomy, w których pozyskiwano inne surowce budowlane (m.in. fyllity, zielence, metaryodacyty). Od XII do XX wieku w masywie Zelezniaka (na wschód od Wojcieszowa w rejonie Radzimowic) eksploatowano równiez rudy miedzi (sztolnie i haldy). W XX wieku poszukiwano rud uranu (sztolnia na Chmielarzu). Wspólczesnie eksploatowane sa kambryjskie wapienie (Polom) oraz osady czwartorzedowe (Okrajnik, Stara Krasnica). Paradoksalnie, dzialalnosc gospodarcza, niszczac niektóre obiekty chronione,jednoczesnie wplynela pozytywnie na wzrost georóznorodnosci w rejonie Wojcieszowa. Wyniki ewaluacji udowodnily znaczacy potencjal geoturystyczny badanego obszaru. Zaproponowano najbardziej atrakcyjne obiekty geoturystyczne okolic Wojcieszowa, przedstawiajace litologie dolnej czesci sukcesji kaczawskiej i ukazujace przedwaryscyjska ewolucje tego obszaru.