SUMMARY
For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”The article presents main threads of the ongoing debate around the permanent exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews in Warsaw. Analyzing differences between two fields of research, Jewish studies and studies on Polish-Jewish relations, the article makes the case that many of the critical voices in this debate stem from a lack of understanding of the differences between these two fields of research; these in their turn arise from the current state of affairs in Poland, and the pressure of nationalism and ethnocentrism, exerted also on Polish historical debates. If the telling of the 1,000 years of the history of Jewish life in Poland were to concentrate on the attitudes of the majority population towards Jews, as the critics seem to suggest, should be the case, the Museum’s narrative would run the risk of falling into a teleological fallacy, whereby all previous events and processes are interpreted as mechanically leading to the Holocaust, and of omitting all of these elements of Jewish history which are not relevant from the perspective of the Holocaust and of antisemitism studies. Making anti-Jewish hatred or the attitudes of the general majority towards Jews into the central axis of Jewish history could deprive Jews of their own historical subjectivity. At the same time, the article points out where and how the narrative of the Polin Museum indeed insufficiently includes the subject of antisemitism as an important factor of Jewish experience and of Jewish history in Poland. Renewing the dialogue between representatives of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies is crucial from the standpoint of the current situation in Poland, in which the Polin Museum can be used by various actors in their attempts to build highly biased, politicized and uncritical versions of the history of Poland generally and of Polish attitudes towards the Jews specifically. This kind of understanding between the fields of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies and their representatives’ common struggle against such attempts require an understanding of the autonomy of and differences between these two fields of research. Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Zydów a Zydzi jako „sprawa polska”Artykul ten przedstawia najwazniejsze watki krytycznej debaty wokól tresci wystawy stalej Muzeum Historii Zydów Polskich Polin. Analizujac róznice miedzy dwoma polami badawczymi – studiami zydowskimi i studiami nad relacjami polsko-zydowskimi – autor broni tezy, ze wiele krytycznych glosów w debacie wynika z niezrozumienia róznic miedzy przedmiotem badan tych dwóch pól, po czesci wynikajacego z obecnej sytuacji – panujacego nacjonalizmu i etnocentryzmu, wywierajacych wplyw równiez na polskie debaty historyczne. Domaganie sie od wystawy opowiadajacej tysiacletnia historie Zydów na ziemiach polskich, aby koncentrowala sie glównie na stosunku spoleczenstwa wiekszosciowego do Zydów, grozi popelnieniem bledu teleologii, to jest interpretowaniem wczesniejszych wydarzen i procesów jako nieuchronnie prowadzacych do Zaglady, a takze pomijaniem wszystkich tych elementów dziejów zydowskich, które z perspektywy Holokaustu i badan nad antysemityzmem nie maja znaczenia. Tego rodzaju postulaty i stojace za nimi metahistoryczne zalozenia groza pozbawieniem Zydów roli podmiotów w ich wlasnej historii. Z drugiej strony autor tekstu wskazuje na elementy narracji wystawy stalej Muzeum Polin, w których rzeczywiscie w niedostateczny sposób uwzgledniona zostala problematyka antysemityzmu jako waznego elementu zydowskiego doswiadczenia i kluczowego czynnika dziejów Zydów w Polsce. Przywrócenie rzeczywistego dialogu i komunikacji pomiedzy przedstawicielami studiów zydowskich i badaczami relacji polsko-zydowskich, przy zachowaniu autonomii tych dwóch pól i zrozumieniu róznic pomiedzy nimi, jest tez istotne z punktu widzenia niewatpliwych zagrozen w postaci prób wykorzystania Muzeum Polin w budowie upolitycznionych, bezkrytycznych wizji historii Polski i stosunku Polaków do Zydów.