SUMMARY
“This was not America.” Michael Charles Steinlauf in conversation with Elzbieta Janicka (Warsaw – New York – Warsaw, 2014–2015)Born in Paris in 1947, Michael Charles Steinlauf talks about his childhood in New York City, in the south of Brooklyn (Brighton Beach), in a milieu of Polish Jewish Holocaust survivors. His later experiences were largely associated with American counterculture, the New Left, an anti-war and antiracist student movement of the 1960s (Students for a Democratic Society, SDS) as well as the anticapitalist underground of the 1970s (“Sunfighter”, “No Separate Peace”). In the 1980s, having undertaken Judaic Studies at Brandeis University, Steinlauf arrived in Poland, where he became part of the democratic opposition circles centred around the Jewish Flying University (Zydowski Uniwersytet Latajacy, ZUL). In the independent Third Republic of Poland, he contributed to the creation of the Museum of the History of Polish Jews in Warsaw.Michael C. Steinlauf’s research interests focus on the work of Mark Arnshteyn (Andrzej Marek) and of Yitskhok Leybush Peretz, Yiddish theatre as well as Polish narratives of the Holocaust. The latter were the subject of his monograph Bondage to the dead: Poland and the memory of the Holocaust (1997, Polish edition 2001 as Pamiec nieprzyswojona. Polska pamiec Zaglady). An important topic of the conversation is the dispute concerning the categories used to describe the Holocaust, including the conceptualisation of Polish majority experience of the Holocaust as a collective trauma. Controversies also arise in connection with the contemporary phenomena popularly conceptualised as the “revival of Jewish culture in Poland” and “Polish–Jewish dialogue.” Another subject of the conversation is Michal Sztajnlauf (1940–1942), Michael C. Steinlauf’s stepbrother. The fate of the brothers was introduced into the canon of Polish culture by Hanna Krall’s short story Dybuk (1995, English edition 2005 as The Dybbuk) and its eponymous stage adaptation by Krzysztof Warlikowski (2003). Looking beyond artistic convention, the interlocutors try to learn more about Michal himself. This is the first time the readers have an opportunity to see his photographs from the Warsaw Ghetto.The conversation is illustrated with numerous archival materials from periods before and after World War Two as well as from German-occupied Poland. „To nie byla Ameryka”. Z Michaelem Charlesem Steinlaufem rozmawia Elzbieta Janicka (Warszawa – Nowy Jork – Warszawa, 2014–2015)Urodzony w 1947 roku w Paryzu, Michael Charles Steinlauf opowiada o dziecinstwie spedzonym w Nowym Jorku, na poludniowym Brooklynie (Brighton Beach), w srodowisku ocalalych z Zaglady polskich Zydów. Istotna czesc jego pózniejszych doswiadczen zwiazana byla z amerykanska kontrkultura, Nowa Lewica, studenckim ruchem antywojennym i antyrasistowskim lat szescdziesiatych (Students for a Democratic Society, SDS) oraz podziemiem antykapitalistycznym lat siedemdziesiatych („Sunfighter”, „No Separate Peace”). W latach osiemdziesiatych, w zwiazku z podjeciem studiów judaistycznych na Brandeis University, Steinlauf przyjechal do Polski, gdzie stal sie czescia srodowiska opozycji demokratycznej, skupionego wokól Zydowskiego Uniwersytetu Latajacego (ZUL). W III RP mial swój udzial w tworzeniu Muzeum Historii Zydów Polskich w Warszawie.Zainteresowania badawcze Michaela C. Steinlaufa ogniskuja sie wokól twórczosci Marka Arnsztejna (Andrzeja Marka), Jicchoka Lejbusza Pereca, teatru jidysz oraz polskich narracji o Zagladzie, którym poswiecil monografie Pamiec nieprzyswojona. Polska pamiec Zaglady (2001, pierwodruk angielski 1997 jako Bondage to the dead: Poland and the memory of the Holocaust). Wazna czesc rozmowy stanowi spór dotyczacy kategorii opisu Zaglady, w tym koncepcji polskiego doswiadczenia Zaglady jako traumy zbiorowej. Kontrowersja nie omija zjawisk wspólczesnych, konceptualizowanych potocznie jako „odrodzenie kultury zydowskiej w Polsce” oraz „dialog polsko-zydowski”.Bohaterem rozmowy jest takze Michal Sztajnlauf (1940–1942), przyrodni brat Michaela C. Steinlaufa. Historia braci weszla do kanonu kultury polskiej za sprawa opowiadania Hanny Krall Dybuk (1995) oraz teatralnej inscenizacji Krzysztofa Warlikowskiego pod tym samym tytulem (2003). Abstrahujac od konwencji przekazu artystycznego, rozmówcy próbuja dowiedziec sie czegos wiecej o samym Michale. Czytelniczki i czytelnicy po raz pierwszy maja moznosc zobaczyc jego fotografie pochodzace z getta warszawskiego.Rozmowa jest bogato ilustrowana niepublikowanymi dotad archiwaliami sprzed drugiej wojny swiatowej i z okresu powojennego, a takze z czasów okupacji hitlerowskiej w Polsce.