SUMMARY
The Polish language in intergenerational transmission in homogeneous and mixed families in the Lviv regionThe aim of this article is to analyse the conditions of intergenerational transmission of the Polish language in homogenous and mixed families in Sambir and Dobromyl in Ukraine. 21 families took part in the survey: 13 Polish couples, 6 Polish-Ukrainian and 2 Ukrainian of Ukrainian-Polish origin. The study is based on four layers of data: firstly, semi-structured interviews and unstructured interviews with children and young people from each family (7–25 years of age); secondly, interviews with parents and grandparents; thirdly, family observation and, additionally, interviews with neighbours and friends of the families. The database of analysed audio recordings consists of conversations with 92 respondents (approximately 120 hours).The comparison shows that in Polish families the home language is Polish. Mixed couples, in turn, adopt one of two solutions: parents either apply the one parent – one language strategy (5 couples), or talk to their children in Ukrainian (1 couple). In families who rely on the former principle, in conversations among more household members and among the children themselves the Ukrainian language usually has an advantage. In the case of two Ukrainian couples of Ukrainian-Polish origin, the transmission of the Polish language was discontinued in previous generations: in one case the young participants of the study learned Polish in their childhood from their great-grandmother, in the other – on their own. Children from the presented families (with the exception of the family from Nyzhankovychi near Dobromyl) attended Polish Saturday schools; they also take part in the life of the local Roman Catholic parishes.The interviews and observations lead to the conclusion that the oldest people play a very important role in the transmission of Polish to next generations, especially in three-generation families living in the same household. Close relations between grandchildren and their Polish grandparents strengthen the position of the Polish language in everyday communication and foster their positive emotional attitude to the language.The study also confirms that most young people of Polish descent have a positive attitude towards emigration to Poland, which stems from difficult economic and political situation in Ukraine. The position of the Polish language is twofold: it is associated with the tradition and past of one’s own family on the one hand, and with the future on the other. Polszczyzna w transmisji miedzypokoleniowej w rodzinach jednolitych i mieszanych we LwowskiemCelem artykulu jest analiza uwarunkowan transmisji miedzypokoleniowej jezyka polskiego w malzenstwach jednolitych oraz mieszanych w Samborze i Dobromilu na Ukrainie. W badaniu wzielo udzial 21 rodzin: 13 malzenstw polskich, 6 polsko-ukrainskich i 2 ukrainskie o ukrainsko-polskim pochodzeniu. Na potrzeby opracowania wykorzystano cztery warstwy danych: po pierwsze – wywiady czesciowo standaryzowane (ustrukturyzowane) oraz swobodne rozmowy z dziecmi i mlodzieza z kazdej rodziny (7–25 lat), po drugie – z rodzicami i dziadkami, po trzecie – obserwacje zycia codziennego rodzin, i dodatkowo – wywiady z sasiadami i znajomymi opisywanych rodzin. Na baze analizowanych nagran audio skladaja sie rozmowy z 92 respondentami (okolo 120 godzin).Zestawienie pokazuje, ze w rodzinach polskich jezykiem domowym jest polski. W malzenstwach mieszanych wprowadzono jedno z dwóch rozwiazan. Rodzice albo stosuja strategie jeden rodzic – jeden jezyk (5 par), albo rozmawiaja z dziecmi po ukrainsku (1 para). W malzenstwach wykorzystujacych zasade jeden rodzic – jeden jezyk, we wspólnych rozmowach domowników, w tym dzieci miedzy soba, z reguly przewage zyskuje jezyk ukrainski. W wypadku malzenstw ukrainskich, transmisja jezyka polskiego zostala przerwana w poprzednich generacjach. Mlodzi uczestnicy badania nauczyli sie jezyka polskiego: w jednej rodzinie – w dziecinstwie od prababci, w drugiej – samodzielnie. Dzieci z przedstawianych rodzin (za wyjatkiem rodziny z Nizankowic pod Dobromilem) uczyly sie w polskich szkolach sobotnich. Laczy je tez udzial w zyciu miejscowych parafii rzymskokatolickich.Wywiady i obserwacje prowadza do wniosku, ze bardzo wazna role w przekazie polszczyzny nastepnym pokoleniom odgrywaja seniorzy, zwlaszcza w mieszkajacych razem rodzinach trójpokoleniowych. Bliskie kontakty wnuków z dziadkami-Polakami wzmacniaja pozycje jezyka polskiego w codziennej komunikacji, wplywaja tez na pozytywny emocjonalny stosunek dzieci do tego jezyka.Badania potwierdzaja ponadto, ze wsród mlodziezy polskiego pochodzenia utrzymuje sie orientacja emigracyjna (wyjazdy na studia i do pracy do Polski), na co ma wplyw trudna sytuacja gospodarcza i polityczna na Ukrainie. Pozycja jezyka polskiego jest dwojaka: z jednej strony jest kojarzony z tradycja i przeszloscia wlasnej rodziny, z drugiej – z przyszloscia.