ARTICLE
TITLE

Divan Siirinde “Dedim-Dedi” Söyleyisi / "I Said-She Said" Genre in Divan Poetry

SUMMARY

Divan edebiyati, baslangicindan 19. yüzyila kadar olusturdugu zengin edebî gelenek ile gerek halk edebiyatinin gerekse Tanzimat döneminden itibaren yenilesme dönemi Türk edebiyatinin sekillenmesine yardimci olmustur. Özellikle halk edebiyatini nazim birimi, nazim sekilleri, mazmunlar ve ölçü gibi hususlarda etkilemis, pek çok halk sairi bu bakimdan divan edebiyatindan beslenmislerdir. Bu etki ters istikamette de hâsil olmus, belli basli hususlarda divan sairleri de millî siir geleneginden etkilenmis, halk edebiyatinin karakteristik özelliklerinden faydalanmislardir. Bazi divan sairlerinin hece ölçüsünü kullanmalari, türkü gibi nazim sekillerinin örneklerini vermeleri, dilde sadelesme temayülleri bu müsterek noktalar arasinda gösterilebilir. Klasik sairlerin halk siirinden etkilenerek eserlerinde kullandiklari bir diger üslup özelligi de “dedim-dedi” veya “mürâcaa” olarak ifade edilen söyleyis tarzidir. Erzurumlu Emrah, Âsik Ömer, Gevheri gibi pek çok halk âsiginin sevgili ile karsilikli konusuluyormus edasiyla söyledikleri siirler ile gelenege kattiklari bu samimi söyleyisin örneklerini divan edebiyatinda da görmek mümkündür. Bu söyleyis bazen beyitlerde sinirli kalmis, bazen de tipki halk siiri örneklerinde oldugu gibi siirin tamamina hâkim olmustur. Fuzûlî, Ahmedî, Seyhî, Muhibbî gibi pek çok önemli divan sairinin dahi siirlerinde bu söyleyise yer vermeleri, divan ve halk edebiyatlari arasindaki çizginin çok da keskin olmadigini, divan sairlerinin halktan ve halk siirinden kopuk bir siir anlayisi gelistirmediklerini göstermektedir. Bu çalismada halk siiri üslup özelliklerinden olan “dedim-dedi” söyleyis tarzinin divan edebiyatindaki yansimasi ele alinmistir. Halk edebiyatindan örneklerle birlikte mürâcaa söyleyisi hakkinda verilen genel bilginin akabinde beyit ve siir bütünlügü çerçevesinde bu söyleyis özelligi tasiyan metinler verilmis, bu sekilde “dedim-dedi” tarzinin divan edebiyatindaki örnekleri derlenmistir.

 Articles related