SUMMARY
Streszczenie Artykul dotyczy aktualnego wciaz problemu uznania sportowców akademickich w Stanach Zjednoczonych za pracowników uczelni wyzszych, na których odbywaja oni studia, i które reprezentuja w róznorodnych zmaganiach sportowych. Praca nie jest próba zajecia stanowiska w tejze sprawie, ale prezentuje ona najwazniejsze czynniki powodujace ów spór oraz przytacza najwazniejsze sprawy sadowe i szczebla federalnego zwiazane z tym zagadnieniem, tj. petycje studentów Northwestern University, powództwo Eda O’Bannona czy tez powództwo Samanthy Sackos. Autor podejmuje równiez próbe zidentyfikowania najwazniejszych plaszczyzn, w których nalezaloby wprowadzic zmiany, w celu poprawy sytuacji sportowców akademickich, co z kolei niekoniecznie musi wiazac sie z nadaniem ich statusu pracownika.Autor oparl charakterystyke i analize zagadnienia na reprezentatywnym zbiorze publikacji autorów amerykanskich, róznorodnych dokumentów i materialów wydanych przez organizacje funkcjonujace w amerykanskim srodowisku sportowym (np. przez NCAA) oraz donioslych rozstrzygnieciach sadowych, zwiazanych z akademicka aktywnoscia sportowa. W celu egzemplifikacji omawianych zagadnien autor odwolal sie równiez niejednokrotnie do wybranych materialów prasowych.Artykul prezentuje glówne cechy amerykanskiego sportu akademickiego. Przybliza on najwazniejsze kwestie zwiazane z uprawianiem sportu przez studentów uczelni w USA oraz relacje panujace pomiedzy: studentami-zawodnikami, uczelniami, agentami, organizacjami róznego typu oraz ligami zawodowymi. Opis systemu przyjetego w sporcie akademickim w USA daje takze sposobnosc do identyfikacji i oceny mocnych, jak równiez slabych jego stron. AbstractThis article concerns the continously actual issue of deeming student-athletes in United States of America employees of their universities, where they study and which they represent in various sports competitions. This text is not an attempt to take a stand on an aforementioned issue, however it does present the most important factors creating that dispute. Moreover it adduces the most representative and significant judicial cases and other from federal level which are connected with this issue, i.e.: the Northwestern University petition, the Ed O’Bannon’s lawsuit or the lawsuit of Samantha Sackos. What is more, the author tries to identify the essential frames where bylaws sholud be altered in order to improve the situation of student-athletes, which does not necessarily result in granting them an employee status on the other hand.The author based his characteristic and analysis of this issue on a representative collection of publications by american authors, various documents and other materials issued by organizations which function in the American sports environment (e.g. NCAA) and the most significant rulings connected with academic sport. In order to exemplify the above-mantioned issues, the author used several times chosen press materials.This article presents major features of the American academic sport. It brings closer the most important matters linked with practinig sport by students at universities in the United States and relationships between student-athletes, univesities, agents, different types of organizations and professional leagues. Description of the system established in academic sport in the United States gives also the opportunity to identify and evaluate its advantages and disadvantages.