SUMMARY
Linguistic and Cultural Perceptions of Selected Occupations in Eighteenth-Century Proverbs (on the Basis of Nowy dykcjonarz by Michal Abraham Troc)This paper is an attempt to show the possibilities offered by an analysis of a historical dictionary in researching the old ways of perceiving, categorizing and evaluating the world. The observations in question are based on proverbs extracted from Nowy dykcjonarz by Michal Abraham Troc, which is one of the most significant achievements of Polish lexicography of the eighteenth century.Using the methodology of linguistic worldview reconstruction, the authors present the ways of perceiving certain occupations (shoemakers, blacksmiths, wheelwrights, cooks, doctors, executioners) by people in the eighteenth century and provide the cultural context of these perceptions. The analysis demonstrates that language is not only a communication tool, but also a carrier of the collective experience and outlook on life. Jezykowa i kulturowa percepcja zawodów w XVIII-wiecznych przyslowiach (na materiale Nowego dykcjonarza Michala Abrahama Troca)Celem niniejszego tekstu jest wskazanie mozliwosci, jakie daje analiza slownika historycznego w badaniu dawnych sposobów postrzegania, kategoryzowania i wartosciowania swiata. Rozwazania te opieraja sie na przyslowiach zaczerpnietych z Nowego dykcjonarza Michala Abrahama Troca. Slownik ten jest jednym z najwazniejszych osiagniec polskiej leksykografii XVIII wieku.Poslugujac sie metodologia jezykowego obrazu swiata, autorzy rekonstruuja jezykowo-kulturowy sposób postrzegania zawodów (szewców, kowali, kolodziejów, kucharzy, lekarzy, katów) utrwalony w osiemnastowiecznych przyslowiach. Przedstawiona analiza dowodzi, ze jezyk jest nie tylko narzedziem komunikacji, ale takze nosnikiem zbiorowego doswiadczenia i pogladu na swiat.