<b>Türkiye Türkçesinde ve Azerbaycan Türkçesinde Su Unsurlu Atasözlerinin Gramer Özellikleri</b> / <i>The Grammatical Features of the Word Water in the Proverbs of Turkey and Azerbaijan</i>

Authors

  • Ahmet ÖKSÜZ Karabük Üniversitesi

Keywords:

atasözleri, Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, gramer, kültür, dil.

Abstract

Türkiye Türkçesinde ve Azerbaycan Türkçesinde Su Unsurlu Atasözlerinin Gramer Özellikleri

Öz

İnsanın yaşam tarzı, tarihi, kültürü, hayata bakış açısı dilde yansıtılır. Atalarımızdan bize aktarılan ve anların üzün süre gözlemleyip bir sonuca vararak öğüt ve nasihat şeklinde aktarmış oldukları özlü sözlerdir. Atasözleri değişik dillerde farklı terimlerle telaffuz edilmiştir; Türkçede ise Kaşkarlı Mahmut sav şeklinde ifade ederken daha sonraları Osmanlı Türkçesinde ise darbımesel veya durûb-i emsal kelime grubuyla ifade edilmiştir. Günümüz Türkçesinde ise atasözü şeklinde söylenmektedir. Azerbaycan Türkçesinde ise Atalar sözü terimiyle ifade edilmektedir. Atasözleri toplumda yaşanan olaylardan çıkarılması gereken dersleri bir nasihat bir öğüt şeklinde kısaca anlatır, dile getirir. O nedenle atasözlerini deyimlerden ayıran en önemli tarafı atasözlerinin bir yargı bildirmesidir. Bu öğüt bütün toplumu kapsar ve her zaman doğruya ve iyiye yönlendirir. Diğer taraftan değişik Türk toplulukları kendi atasözlerini toplamışlar ve üzerinde dil çalışmaları yapmışlardır. Bu bakımdan atasözleri ve deyimlerin incelenmesi özel önem taşımaktadır. Türkiye ve Azerbaycan tarihten bu güne hem dilde hem de kültürde birlikteliği sağlamış iki devlettir. Aynı dili konuşmamızın yanında farklı komşuluk ilişkilerine sahip olmamız ve farklı kültürlerden etkilenmemiz nedeni ile hem dilde hem de kültürde azda olsa farklılıklar vardır. Bu farklılıklar atasözlerinde de görülmektedir. Biz bu araştırmamızda iki Türkçede su ile ilgili söylenmiş atasözlerinin gramer özellikleri üzerinde durarak farklı ve benzer yanları nelerdir; bunu ortaya koymaya çalışacağız. 

The Grammatical Features of the Word Water in the Proverbs of Turkey and Azerbaijan

Abstract

The lifestyle, history and culture of a nation are all reflected in the language. Proverbs are the aphorisms transferred to us from our ancestors and reflect their opinions giving counsels and advices gathered with their observation for a long time. Proverbs are expressed with different terms in different languages; Kashkarli Mahmud expressed as "sav" in Turkish, but later in Ottoman Turkish it is expressed as "darb-ı mesel" or "durûb-i emsal". While it is denoted as "atasözü" in today's Turkish language, it is told as atalar sözü in Azerbaijani. Proverbs tell us the lessons to be drawn from the events happened in the community in terms of an advice or a counsel briefly. Therefore the most important aspect of the proverbs that distinguishes them from other expressions is that a judgment is mentioned in a proverb. On the other hand, various Turkish communities have gathered their own proverbs and have several works done on them. In this regard, investigation of proverbs and idioms are of special importance. Turkey and Azerbaijan are the states that have provided the coexistence of both culture and language from history up to this time. Although we speak the same language, there are slight differences in both culture and language depending on having different neighborly relations and influence from the different cultures and languages. These differences are also seen in proverbs. In this study, we will try to put forward different and similar aspects emphasizing the grammatical features of proverbs contain the word water in both languages.

References

ABBASLI, Ġ. (2004 ). Atalar Sözü. Bakü: Önder NeĢriyat.

BANGUOĞLU, Tahsin (1995). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK Yayınları.

BĠLGEGĠL, M. Kaya (1984). Türkçe Dilbilgisi, Ġstanbul: Dergah Yayınları.

DOĞAN, Enfel (2012). Türkçe Cümle Bilgisi. Editörler: Mustafa ÖZKAN, Hülya PĠLANCI,

EskiĢehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.

EDĠSKUN, Haydar (1996). Türk Dilbilgisi. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.

EKER, Süer (2005). ÇağdaĢ Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.

ERGĠN, Muharrem (1993). Türk Dil Bilgisi. Ġstanbul: Bayrak Yayınları.

EYÜBOĞLU, E. Kemal (1973). On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar ġiirde ve Halk

Dilinde Atasözleri ve Deyimler. Ġstanbul: Eren Yayıncılık.

GABAĠN, A. VON (1988). Eski Türkçenin Grameri. (çeviren: Mehmet AKALIN). Ankara:

TDK Yayınları.

GÖKER, Osman (1997). Uygulamalı Türkçe Dilbilgisi. Ġstanbul: MEB Yayınları.

HEKĠMOV, M. Ġ. (1986). Halkımızın Deyimleri ve Duyumları. Bakü: Maarif NeĢriyyatı.

KARAAĞAÇ, Güney (2011). Türkçenin Söz Dizimi. Ġstanbul: Kesit Yayınları, 4. Baskı.

KORKMAZ, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (ġekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil

Kurumu Yayınları.

MUSAOĞLU, Mehman; KÜÇÜK, Muhittin (1995). Açıklamalı Azerbaycan Atasözleri.

Ankara: Engin Yayınları.

ÖZKAN, Mustafa (2013). Türkçe Cümle Bilgisi II. Editörler: Mustafa ÖZKAN, Hülya

PĠLANCI, EskiĢehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.

RÜSTEMAV, R. A; ġĠRELĠYEV, M. ġ.; BUDAGOVA, Z. Ġ. (1959). Azerbaycan Dilinin

Gramatikası. Bakü: Azerbaycan SSR Elmler Akademiyası NeĢriyyatı.

RZAYEV, Xaliq (2004). Atalar Sözü. Bakı: Nurlar NeĢriyyat.

VURAL, Hanifi; BÖLER, Tuncay (2011). Ses ve ġekil Bilgisi. Ġstanbul: Kesit Yayınları.

YURTBAġI, Metin (1994). SınıflandırılmıĢ Türk Atasözleri. Ankara: Özdemir Yayıncılık.

Published

2014-10-26

How to Cite

ÖKSÜZ, A. (2014). <b>Türkiye Türkçesinde ve Azerbaycan Türkçesinde Su Unsurlu Atasözlerinin Gramer Özellikleri</b> / <i>The Grammatical Features of the Word Water in the Proverbs of Turkey and Azerbaijan</i>. Journal of History Culture and Art Research, 3(2), 14-27. Retrieved from http://kutaksam.karabuk.edu.tr/index.php/ilk/article/view/317

Issue

Section

Articles