SUMMARY
Josef Váchal’s Spiritual World Through the Prism of the Year 1920The article presents the spiritual search of one of the most original Czech artists of the 20th century. The first part of the text presents a general outline of the author’s views on the matters of God, Satan, Catholicism, the Church, Nature, Occultism, and Mysticism. The radical changes in Váchal’s worldview and the aporias of his concepts are emphasized. An important thread in this part of the text is to show the spiritual connections between Váchal’s beliefs and fears on the one hand and criticism of contemporary civilization on the other. In the second part of the article, the author’s attention was focused on one year of the artist’s life. The art and literary works produced in 1920 were created with unusual intensity and in great moral tension resulting from the fact that he had started an extramarital relationship, but this did not diminish their quality. Apart from introducing the reader to these extraordinary works, the second part of the article examines in detail Váchal’s attitude as a critic of ‘modern’ man: thoughtless and destructive towards nature, cruel towards animals. It also presents the artist’s countercultural project related to the idea of the Book as a literary labyrinth that should be traversed slowly with humility and effort, in spite of the endless rush of modern culture. Swiat duchowy Josefa Váchala w pryzmacie roku 1920Artykul prezentuje duchowe poszukiwania jednego z najbardziej oryginalnych czeskich artystów XX wieku. Materialem interpretacyjnym sa zarówno teksty literackie autora, jak i jego prace plastyczne. W pierwszej czesci tekstu przedstawiono ogólny zarys pogladów autora na sprawy Boga, Szatana, katolicyzmu, Kosciola, natury, okultyzmu, mistyki. Podkreslono radykalne zwroty swiatopogladu Váchala, a takze aporie i niekonsekwencje jego przekonan. Waznym watkiem w tej czesci tekstu jest ukazanie zwiazków spirytualnych wierzen i leków Váchala z krytyka wspólczesnej cywilizacji. W drugiej czesci artykulu uwaga autora skupila sie na jednym roku z zycia artysty. Powstale w 1920 dziela plastyczne i literackie tworzone byly z niezwykla intensywnoscia i w ogromnym napieciu moralnym wyniklym z nawiazania pozamalzenskiego zwiazku z kochanka. Nie obnizylo to ich literackiej i malarskiej jakosci. Poza przyblizeniem czytelnikowi tych niezwyklych dziel druga czesc artykulu poddaje szczególowej analizie postawe Váchala jako krytyka „nowoczesnego” czlowieka: bezmyslnego i destrukcyjnego wobec natury, okrutnego wobec zwierzat. Prezentuje tez kontrkulturowy projekt artysty zwiazany z idea Ksiegi jako czytelniczego labiryntu, przemierzanego powoli, z pokora i wysilkiem, na przekór cywilizacji rzadzonej przez bozka pospiechu.